Maloftaj demandoj ne tiom raraj

La alveno de novaj, junaj aktivuloj vekas diversajn demandojn pri juro ene de la stabo de la Esperanta Civito: estas utile raporti al la tuta civitanaro pri ili kaj la koncernaj respondoj.

Ĉu la Konsulo povus vetoi normon, ekzemple leĝon, kaj rifuzi promulgi ĝin?

Ne, ĉar tiun rajton la Konstitucio ne donas al li. Ĝi ne donas, ĉar la Civito ne estas ŝtato, kaj la vetoo estas prerogativo de ŝtatestro. Simile, la prezidanto de la Eŭropa Konsilio (ne la Konsilio de Eŭropo) ne estas ŝtatestro, kvankam li prezidas subjekton de internacia juro (ne Komisionestro von der Leyen prezidas la Union, prave Erdogan ne rezervis la fotelon al ŝi okaze de renkonto kun ŝi kaj la Konsilia prezidanto). La rolo de la Konsulo estas analoga al tiu de urbestro (= civitestro) pli ol tiu de ŝtatestro (= prezidento), kaj la vickonsuloj analogas al skabenoj pli ol ministroj.

Oni rajtas individue daŭrigi kutimojn, sed ili ne estas devigaj por aliaj.

La problemo, kiel ofte en Esperantio, fontas el la lingvo. “Kutimo” ne sufiĉas por traduki ankaŭ “praxis”, kiu ja estas parto de juro. La vorto (kaj koncepto) ekzistas en la referencaj diplomatiaj lingvoj, kaj ĉiuj Kapitulanoj komprenas ĝin en la sia. Konsekvence la demando-aserto maltaŭgas, se temas pri praksiso: la praksiso influas ne nur ĉiun, sed ankaŭ ĉiujn. Do ekzemple la praksiso diktas la formulon: Dekreto de (Konsula aŭ vickonsula nomo) kaj Edikto de (loknomo, kutime la urbo kie situas la Konsulo aŭ koncerna vickonsulo en tiu momento). 

(el la Kapitulo)